CZY od 1 stycznia 2023 roku BĘDZIE PROBLEM Z ODPADAMI BUDOWLANYMI ?
Ustawa z 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach (Dz U z 2021 r. poz. 1648, dalej: nowelizacja u.o.) w rozdziale 6a statuuje odpady budowlane i rozbiórkowe jako nową kategorię odpadów. W tym zakresie będzie obowiązywać od 1 stycznia 2023 roku a dla odpadów budowlanych i rozbiórkowych zostały wprowadzone szczególne zasady gospodarowania.
Definicja:
Odpady budowlane i rozbiórkowe to odpady, które powstają podczas robót budowlanych (art. 3 ust. 1 pkt 6a u.o.). Nie stanowią one odpadów komunalnych i nie podlegają przepisom Ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. DzU z 2021 r. poz. 888).
CEL ZMIANY:
Zmiana dotycząca odpadów budowlanych została dokonana w celu transpozycji art. 11 ust. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy (Dz. Urz. UE L z 2008 r. nr 312, str. 3, z późn. zm., dalej: dyrektywa). Zgodnie z jego treścią, każde państwo członkowskie winno podjąć środki w celu promocji selektywnej rozbiórki, by umożliwić usuwanie substancji niebezpiecznych i bezpieczne postępowanie z nimi, a także ułatwić ponowne użycie oraz wysokiej jakości recykling.
Praktyczny obowiązek:
- Ustawodawca wprowadził obowiązek zbierania oraz odbierania selektywnie tych odpadów, z podziałem co najmniej na: drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips, odpady mineralne, w tym beton, cegłę, płytki i materiały ceramiczne oraz kamienie (art. 101a ust. 1 u.o.). [W zależności od interpretacji oznacza to podział albo na co najmniej 8 frakcji (odpady mineralne jako jedna frakcja, przy czym za taką interpretacją przemawia tekst dyrektywy, która frakcję mineralną traktuje jako jedną kategorię dla drewna, frakcji mineralnych – beton, cegły, płytki i materiały ceramiczne, kamienie – metalu, szkła, tworzyw sztucznych i gipsu), albo na co najmniej 12 frakcji (odpowiednie rozdzielenie w ramach odpadów mineralnych), gdyż dodatkowo dochodzą inne odpady mineralne, niż te wymienione, oraz pozostałe odpady zmieszane.]
- Z literalnego brzmienia art. 101a ust. 1 u.o. wywnioskować można, że wprowadzenie wymogu odbioru selektywnie posegregowanych odpadów budowlanych, któremu zawsze musi towarzyszyć uprzednie ich przekazanie, wskazuje na potrzebę sortowania tych odpadów „u źródła” przez ich wytwórców, tj. sortowanie na budowie przez wytwórcę.
- Nieprowadzenie selektywnego zbierania, odbierania i sortowania odpadów budowlanych i rozbiórkowych, wbrew obowiązkowi określonemu w art. 101a, podlega karze administracyjnej z art. 194 ust. 1 pkt 6a u.o., których limit i wysokość warunkują możliwość uzyskania przez te firmy kolejnego zezwolenia na prowadzenie swojej działalności lub dokonania jakiejkolwiek jego zmiany w okresie 10 lat.
WNIOSKI:
- Znowelizowane brzmienie art. 101a u.o. prowadzi do niejednoznacznej interpretacji i poważnych skutków, które nie ułatwią ani ponownego użycia, ani recyklingu tych odpadów, ale mogą paradoksalnie prowadzić do:
- niewłaściwego gospodarowania nimi,
- porzucania ich w miejscach do tego nieprzeznaczonych,
- lub podrzucania ich innym podmiotom.
- Sprzyjać temu może okoliczność, że Wykonawcy robót budowlanych będą umownie, na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 32 u.o., wyłączali swój domniemany status wytwórcy odpadów, przerzucając obowiązek gospodarowania odpadami budowlanymi na Zlecających, którzy nie zawsze będą mogli skorzystać z wyłączeń określonych w art. 101a ust. 2 u.o.
- Organizacje odpadowe oraz cała branża zajmująca się gospodarką odpadową wychodzi z postulatem do Ustawodawcy – ,,de lege ferenda” (ewentualnych przyszłych zmian w obowiązującym ustawodawstwie) – o odpowiednią zmianę art. 101a u.o., aby intencja Ustawodawcy – doprecyzowania ogólnej zasady z art. 23 ust. 1 u.o. nie była interpretowana jako ograniczenie (i ryzyko) dla podmiotów profesjonalnie zbierających odpady budowlane ani w zakresie odbioru tych odpadów od wytwórców, niezależnie od tego, czy są one selektywnie posortowane, ani w dalszym gospodarowaniu tymi odpadami na podstawie posiadanych zezwoleń na zbieranie.
